تصور کنید که یک روز صبح از خواب بیدار شده و زمانی که در آیینه نگاه می‌کنید از خود تصویری با پوستی چروکیده و موهایی که در اطراف شقیقه بیشتر خاکستری‌رنگ شده‌اند می‌بینید. حتی فکر کردن به چنین اتفاقی ترسناک بوده و برای همه ما ناخوشایند است. در زمان‌های گذشته افراد این رویدادها را بیشتر نشانه‌های از طلسم و جادوگری می‌دانستند؛ اما باید بگوییم که این عارضه ممکن است پیری زودرس باشد. پیری زودرس دلایل و نشانه‌های خود را داشته و یا حتی خوراکی‌هایی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند که ما امروز در این مقاله درباره این عوامل بحث خواهیم کرد.
پیری زودرس چیست؟
همة ما آرزو داریم بتوانیم برای همیشه‌جوان به نظر برسیم و احساس سلامتی داشته باشیم؛ با این حال پیری امری اجتناب‌ناپذیر است. باید بدانید که از نظر مولکولی، بدن ما انسان‌ها مملو از پروتئین‌های DNA است که ما از پدر و مادر خود به ارث برده‌ایم. بخشی از مولکول DNA که در انتهای کروموزوم قرار گرفته است تلومر نام دارد که به حفظ اطلاعات ژنتیکی کمک می‌کند و در شادابی و جوان نگه داشتن انسان‌ها نیز نقش دارد.
بدیهی است که با هر تقسیم سلولی مقداری از تلومر از بین می‌رود در نتیجه با افزایش سن تلومرها به صورت طبیعی کوتاه شده و DNN را در معرض آسیب قرار می‌دهند. این فرایند به عنوان پیری ذاتی شناخته شده در افراد مختلف باتوجه‌به ژنتیک آن‌ها علائم پیری می‌توانند زودتر و یا دیرتر ظاهر شوند. اما در برخی عوامل محیطی، رفتاری و یا حتی عادات غذایی می‌توانند روند کوتاه‌شدن تلومر را سرعت بخشیده و سبب شوند که تغییرات حاصل از آن سریع‌تر رخ داده که از آن با عنوان پیری زودرس یاد می‌شود.
نشانه‌های پیری زودرس
تغییرات پوستی مثل چین و چروک‌ها و خطوط صورت به همراه موهای خاکستری اولین چیزهایی هستند که هنگام صحبت درمورد پیری به ذهن همه ما می‌رسند. بااین‌حال شایع‌ترین علائم پیری زودرس شامل موارد دیگری نیزمی شوند مانند:
- لکه‌های خورشیدی که به آن‌ها لکه‌های کبدی یا لکه‌های پیری نیز می‌گویند که حتی پاک‌سازی پوست نیز به بهبود آن‌ها کمک نمی‌کند
- پوست خشک به همراه خارش
- افتادگی پوست
- صورت نحیف یا گونه‌ها و شقیقه‌های فرورفته
- ریزش مو
- از دست دادن شادابی رنگ پوست
- پریگمانتاسیون اطراف ناحیه قفسه سینه
دلایل ابتلا به پیری زودرس
تحقیقات نشان داده است افزایش سرعت کوتاه‌شدن تلومرها در پیری زودرس علاوه بر ژنتیک و محیط با عوامل دیگری مانند وضعیت جسمی، عادات نامناسب و... نیز ارتباط دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیشتر علائم پیری زودرس در پوست ظاهر می‌شوند. تغییرات پوستی همچنین با افزایش سن نیز رخ می‌دهند؛ اما وقتی خود را زودتر نشان می‌دهند علت آن می‌تواند عوامل محیطی یا سبک زندگی شخص باشد. تعدادی از این عوامل که در ایجاد این عارضه نقش دارند عبارت‌اند از:
نور خورشید
قرارگرفتن در معرض نور آفتاب را می‌توان مهم‌ترین عامل در ظاهر شدن نشانه‌های از پیری زودرس دانست. بر اساس مطالعات پزشکان تقریباً ۸۰درصد از پیری پوست به دلیل آسیب‌های خورشید و اشعه ماورا بنفش است. اشعه ماورا بنفش به سلول‌های پوستی آسیب می‌رساند سبب شده تا لکه‌های پیری زودتر بر روی پوست نمایان شوند. این اتفاق همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز بالا می‌برد. نور مرئی پر انرژی و نور مادرون قرمز که تنها به صورت گرما احساس می‌شود نیز در تغییرات پوستی نقش دارند. این نورها خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش نمی‌دهند؛ اما بر تولید کلاژن و خاصیت ارتجاعی پوست تأثیرات منفی خواهند داشت.
سیگار کشیدن
سیگار می‌تواند روند پیرشدن طبیعی را سرعت ببخشد. زمانی که شما سیگار می‌کشید، سموم موجود در نیکوتین سیگار سلول‌های بدن شما را تغییر می‌دهند. این سموم کلاژن و فیبرهای الاستیکی که در پوست وجود دارند را می‌شکنند و منجر به چین و چروک پوستی خواهند شد. بدین صورت که هر بار از عضله صورت استفاده می‌کنید؛ مانند لبخندزدن یا اخم کردن یک شیار در زیر سطح پوست ایجاد می‌شود. پوست فردی که سیگار می‌کشد به مرور انعطاف خود را ازدست‌داده و دیگر نمی‌تواند به جای قبلی خود بازگردد. پس در نهایت این شیارها به خط‌های دائمی بر روی صورت تبدیل می‌شوند و برای شما صورتی افتاده و توخالی را به همراه خواهند داشت.
مصرف الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار.jpg)
نوشین بیش از اندازة مشروبات الکلی آب بدن شما را کم می‌کند. با گذشت زمان در اثر این اتفاق آبرسانی پوست نیز کم شده و همین سبب افتادگی پوست و از بین رفتن ظاهر طبیعی آن خواهد شد. با این که نظرات متناقضی درباره مصرف روزانه کافئین در ایجاد مشکلات پوستی و پیری زودرس وجود دارد؛ اما ممکن است که این ماده نیز اثراتی مشابه با الکل داشته باشد.
فشار عصبی
یک سبک زندگی ناسالم و پراسترس می‌تواند واکنش‌های زیادی را در بدن شما ایجاد کرده و عادات خواب شما را نیز برهم زند. زمانی که استرس دارید مغز هورمون استرس‌زا یا کورتیزول ترشح می‌کند. این هورمون می‌تواند دو ماده را که در شاداب و جوان نگه داشتن پوست نقش دارند از بین ببرد.
خواب نامناسب
پزشکان زیادی معتقدند که خواب باکیفیت پایین یا خواب ناکافی می‌تواند باعث شود که سلول‌های بدن سریع‌تر پیر شده و شخص به میری زودرس دچار شود. باید بدانید که خواب به بدن این فرصت را می‌دهد که سلول‌ها را بازسازی و تازه نماید.
خوراکی‌های خطرناک برای پیری زودرس
غذایی که می‌خوریم می‌تواند به ما کمک کند تا به بدن سالم‌تری دست پیدا کنیم. خوراکی‌ها همچنین بر سرعت پیری نیز تأثیرگذار بوده و می‌توانند همان گونه که باعث شادی و نشاط انسان می‌شوند، پوست و بدن شما را سریع‌تر پیر کنند. بعضی از این خوراکی‌های خطرناک که مصرف آن‌ها می‌تواند به مرور سن شما را بیشتر از عدد واقعی نشان دهد عبارت‌اند از:
- غذاهای سرد
- نوشابه های انرژی‌زا
- شکر سفید و شکلات
- چیپس سیب‌زمینی فراوری شده
- گوشت بسته‌بندی‌شده
- فست‌فودها مانند هات‌داگ، پیتزا و غیره
- غذاهای پرنمک