وقتی صحبت از داشتن قدرت مغزی بالا، عملکرد بهتر هورمونها و پوست درخشانتر میشود، امگا ۳ یکی از اولین موادی است که در این باره به ذهن میرسد. این کلمه را احتمالاً بر روی شیشههای روغن خوراکی، بستههای قرص مکمل و یا بستهبندی مواد غذایی دریایی دیدهاید. امگا ۳ نقش مهمی را در فیزیولوژی بدن انسان ایفا میکند و مزیتهای زیادی برای بدن، از جمله پوست ما دارد که در این مقاله قصد داریم درباره تعدادی از آنها صحبت کنیم.
بدن ما از روشهای مختلفی املاح و مواد مغذی موردنیاز خود مانند ویتامینها آهن، کلسیم، سدیم و... را تأمین میکند. یکی از این مواد که برای بدن بسیار ضروری محسوب میشود، امگا ۳ است. امگا ۳ به گروهی از اسیدهای چرب غیراشباع با پیوند چندگانه گفته میشود که از اجزای مهم متابولیسم حیوانی محسوب میشوند. اسیدهای چرب مولکولهای شیمیایی هستند که مانند یک زنجیر از اتمهای کربن، اکسیژن و هیدروژن تشکیل شدهاند. چربیهای اشباع شده به عنوان چربیهای ناسالم خطر ابتلا به برخی بیماریها مانند بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش میدهند. در مقابل اسیدهای چرب اشباع نشده، مانند امگا ۳ به عنوان چربیهای سالم میتوانند با مصرف درست از ابتلا به این بیماریها جلوگیری کنند.
با وجود این که بدن انسان قادر است بیشتر چربیهای موردنیاز خود را از مواد خام و یا دیگر چربیها بسازد؛ اما توانایی ساخت امگا ۳ را ندارد؛ بنابراین باید آن را از طریق مواد غذایی سرشار از امگا ۳ و یا قرصهای مکمل دریافت کند.
ممکن است در کودکی شنیده باشید که اگر میخواهید قدرت ذهنی خود را بالا ببرید و در محاسبات ریاضی پیشرفت کنید ماهی بخورید. ماهی همچنین یک ماده مهم در رژیم غذایی زنان باردار و کودکان و نوجوانان در حال رشد است. اما چه رازی در ماهی وجود دارد که آن را به چنین غذای ارزشمندی تبدیل کرده است؟ امروزه ماهی به عنوان یک منبع سرشار از امگا ۳ شناخته شده به طوری که در ۱۰۰ گرم ماهی آزاد پخته شده حدود ۲۶/۲ گرم امگا ۳ وجود دارد. ماهیهایی مانند قزلآلا، ساردین، شاهماهی، ماهی خالخالی و حتی خاویار دارای این ویژگی هستند.
امگا ۳ همچنین در سبزیجاتی مثل سیبزمینی شیرین، آووکادو، فلفلدلمهای زرد و قرمز، کلم بروکلی، گوجه، چای سبز، سویا و انگور و آجیلهایی مانند گردو، دانههای آفتابگردان، دانه کتان و روغنهای گیاهی نیز یافت میشود.
همانطور که قبلاً به آن اشاره کردیم اسید چرب امگا ۳ برای پوست ما فواید زیادی دارد. یکی از این فواید کمک به تقویت غشاء سلولی است که موجب محافظت از پوست در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزادی که توسط عوامل محیطی ایجاد شدهاند، میشود. پس میتوان گفت که امگا ۳ به عنوان یکی از دشمنان رادیکالهای آزاد که برای بدن پوست خطرناکاند و میتوانند منجر به بیماریهای جدی شوند شناخته میشود. این اسید چرب با خواص ضدالتهابی خود از پوست در برابر اشعه فرابنفش حفاظت میکند. اگر قصد تغییر رنگ پوست بدن خود را بهصورت طبیعی در استخر یا ساحلهای روباز را دارید توصیه ما به شما این است که حتماً از روغنهای دارای امگا ۳ استفاده کنید.
امگا ۳ با جوش و آکنه نیز مبارزه میکند. موادی که در این مولکول وجود دارد باعث تنظیم تولید سبوم، هیدراتاسیون و PH سطح پوست شده، جوش و آکنه را کم کرده و از این طریق به پاکسازی پوست کمک میکند. امروزه پوست اکثر ما با قرار گرفتن در معرض آلودگیهای مختلف، رژیم غذایی ناسالم، استفاده طولانی از آب و... خشک شده و شفافیت خود را از دست داده است. با گنجاندن مواد غذایی که حاوی امگا ۳ هستند در رژیم غذایی، میتوان به بهبود گردش سلولی و آبرسانی پوست کمک کرده و از بروز علائم پیری زودرس و زبری پوست جلوگیری کرد.
اسید آلفا لینولنیک رایجترین اسید چرب امگا ۳ در رژیم غذایی شماست و به عنوان پیشساز دیگر اسیدهای EPA و DHA شناخته میشود. چربیهای امگا 3 قسمتهای جدانشدنی از غشای سلولی در سرتاسر بدن هستند و میتوانند بر عملکرد گیرندههای سلولی در این غشا تأثیرگذار باشند. بسیاری از آنها از جمله آلفو لینیک اسید میتوانند شرایط مناسب برای ساخت هورمونهایی را فراهم کنند که لختهشدن خون، التهاب و انقباض و انبساط دیواره سرخرگها، ضربان قلب و... را تنظیم میکنند.
همچنین قادر هستند به گیرندههای سلولی که عملکرد ژنتیکی را تنظیم میکنند متصل شوند. در اثر این فعالیتها به پیشگیری از بسیاری از بیماریهای قلبی و مغزی و کنترل بیماریهای دیگری مانند لوپوس که از بیماریهای سخت پوستی هست کمک میکنند. ALA حتی ممکن است که نقش حفاظتی را در شرایط سخت بدن در برابر بیماری مانند سرطان را نیز ایفا کند. اگر ALAبه چربیهای EPA و DHA تبدیل نشود، به سادگی ذخیره شده و مثل سایر چربیها به عنوان انرژی مصرف میشود.
این دو مولکول اسید چرب با زنجیره بلند شباهتهای زیادی به هم دارند و حدود ۱۰ درصد از کل امگا ۳ ها را تشکیل میدهند. آنها در غشاهای سیناپسی در مغز و گیرندههای نوری شبکیه قرار دارند و به طور متفاوتی در بین اجزای مختلف فسفولیپید پخش میشوند. فسفولیپیدهای خاص مغز غنی از DHA هستند. هم چنین این دو بهعنوان مواد کمکی برای اسید چرب آلفا لینولنیک هم در نظر گرفته میشوند. EPH و DHA به عنوان پیشسازهای هورمونهایی که فعالیتهای ضدالتهابی و محافظتکننده دارند نام برده میشوند.
ایکوز اپنتانوئیک اسید از لخته شدن خون جلوگیری کرده و با کاهش سطح تری گلیسیرید خون، میتواند درد و تورمهای پوستی را کمتر کند. دکوزا هگزانوئیک اسید نیز با نام رایج سرونیک اسید یکی از اجزای ساختاری مهم در پوست و شبکیه چشم است و تأمین مناسب آن در دوره جنینی و یا نوزادی ضروری است. این اسید چرب علاوه بر ماهی، در گوشت پستانداران دریایی مانند نهنگها و تخم مرغ نیز یافت میشود.